Uznanie długu to takie zachowanie dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik posiada wiedzę o tym, iż jego dług względem wierzyciela istnieje. Uznanie roszczenia może mieć formę pisemnej umowy, z której jasno wynika wysokość zadłużenia oraz termin jego zapłaty – w takich przypadkach mówimy o właściwym uznaniu długu – i taka forma uznania jest najbardziej wskazana. Ale uznanie roszczenia może mieć też inną formę przybierając wówczas postać niewłaściwego, ale powodującego takie same skutki jak właściwe. Skutkiem uznania długu przez dłużnika jest przerwanie biegu przedawnienia.
Uznanie długu właściwe
Uznanie długu właściwe ma formę umowy zawartej między wierzycielem a dłużnikiem, w której dłużnik potwierdza istnienie swojego długu. Przedmiotem takiej umowy może być każde roszczenie uprawnionego, niezależnie z jakiego źródła wynika (np. roszczenie z zakresu prawa rodzinnego, spadkowego czy rzeczowego). Najbezpieczniej taką umowę zawrzeć w formie pisemnej określając wysokość zadłużenia i termin jego spłaty. Dzięki takim przejrzystym zapisom dużo łatwiej będzie wierzycielowi w późniejszym czasie udowodnić istnienie wierzytelności przed sądem. Najlepiej zatem spisać z dłużnikiem ugodę. Jednak jeśli jest to niemożliwe, uznanie może być zawarte w formie ustnej, w trakcie rozmowy telefonicznej, smsem czy e-mailem. Takie formy uznanie roszczenia mogą być jednak trudniejsze w udowodnieniu w przyszłości niż tradycyjna, spisana umowa.
Uznanie długu niewłaściwe
Każde inne, niż bezpośrednie oświadczenie dłużnika o istnieniu długu, zachowanie dłużnika wskazujące na to, że wie o tym, że roszczenie istnieje, również jest uznaniem długu, tyle że niewłaściwym. Czym jest więc niewłaściwe uznanie? Są to takie zachowania dłużnika jak np.: spłata części długu lub jego odsetek, prośby o odroczenie terminu zapłaty, prośby o rozłożenie długu na raty, prośby o umorzenie części lub całości zadłużenia oraz potwierdzenie salda, przy czym, jeśli chodzi o ostatni przykład, to istnieją wątpliwości co do tego, kto dokładnie może takie saldo potwierdzić, aby stanowiło skuteczne uznanie długu. Jak więc widać na powyższych przykładach, w niewłaściwym uznaniu długu chodzi przede wszystkim o to, że dłużnik pewnymi swoimi zachowaniami przyznał, że posiada wiedzę, że jest zadłużony względem wierzyciela. Taki rodzaj uznania długu nie musi wskazywać ani na podstawę prawną uznawanego długu ani nawet na jego wysokość. Nieistotne jest to, czy dłużnik wyraził wolę uznania długu, jeśli jego zachowanie można zakwalifikować do uznania niewłaściwego. To oznacza, że dłużnik może skutecznie uznać swój dług będąc całkowicie tego nieświadomym, o ile z jego zachowania wynika, że ma wiedzę na temat istnienia tego długu. Co do zasady, uznanie takie nie może być cofnięte lub odwołane przez dłużnika, w szczególności w przypadku, kiedy dopiero po czasie dłużnik zorientował się, jakie konsekwencje przyniosło uznanie długu.
Skutki uznania długu
Przerwanie biegu przedawnienia
Podstawowym skutkiem uznania długu właściwego i niewłaściwego jest przerwanie biegu przedawnienia. Oznacza to, że termin ten zaczyna biec od początku. Za pomocą uznania długu można przerywać bieg przedawnienia wielokrotnie. Dzięki uznaniu długu można dłużej dochodzić swoich należności od dłużnika, nie martwiąc się, że dług się przedawni.
Jeśli chodzi o uznanie długu w sytuacjach zadłużenia już przedawnionego, to w niektórych przypadkach może być ono potraktowane jako zrzeczenie się dłużnika możliwości powoływania się na zarzut przedawnienia. Jednak tylko sąd badając okoliczności danej sprawy może ocenić, w jakich sytuacjach tak się dzieje.
Postępowanie nakazowe
Posiadając pisemne uznanie długu można złożyć do sądu pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, co jest najkorzystniejszą procedurą dla wierzyciela. Postępowanie nakazowe jest tańsze, zmusza dłużnika do poniesienia większych opłat w przypadku złożenia zarzutów od nakazu oraz umożliwia dokonanie zabezpieczenia na majątku dłużnika. Ponadto, posiadając pisemne oświadczenie dłużnika o przyznaniu istnienia długu, wierzyciel ma po prostu dużo większą szansę na pozytywne zakończenie sprawy.
Paulina Milka
